Longkanker

Bij longkanker is er sprake van een kwaadaardige tumor in het longweefsel of in de luchtwegen die ontstaan is in de longen. Kanker kan zich ook vanuit een ander orgaan via het bloed en lymfeklieren verspreid hebben naar de longen, waardoor een tumor in de long ontstaat (uitzaaiing). Strikt genomen wordt dit geen longkanker genoemd.

Longkanker is een veel voorkomende, ernstige ziekte. Elk jaar treft het circa 9.000 patiënten in Nederland, waarvan het in 90% van de gevallen wordt veroorzaakt door roken. Longkanker is wereldwijd de belangrijkste oorzaak van sterfte aan kanker. Vroeger was het vooral een mannenziekte, maar door het toenemende rookgedrag van vrouwen is de man/vrouw verhouding nu 2:1. Ook mensen die passief meeroken lopen een verhoogde kans om longkanker te ontwikkelen.

Zorgpad longkanker Meer informatie over longkanker, klachten, onderzoeken en behandelmethodes vindt u uitgelegd in het 'zorgpad longkanker'. Zorgpad longkanker Meer informatie over longkanker, klachten, onderzoeken en behandelmethodes vindt u uitgelegd in het 'zorgpad longkanker'.

Vanaf het moment dat bij u de verdenking op longkanker bestaat, doorloopt u een intensief traject met diverse onderzoeken en behandelingen. Dit traject noemen wij het 'zorgpad longkanker'. De stappen in dit zorgpad zijn zo goed mogelijk op elkaar afgestemd. U hoeft daardoor niet onnodig vaak naar het ziekenhuis te komen. Ook is de tussentijdse wachttijd hierdoor beperkt. Tijdens dit traject bent u onder behandeling van een longarts. Hij/zij stelt de diagnose, zet onderzoeken in gang en bespreekt met u de uitslagen en de mogelijke behandelopties.

Hier vindt u alle informatie over het zorgpad longkanker.

Risicofactoren Risicofactoren die de kans op longkanker verhogen zijn: Risicofactoren Risicofactoren die de kans op longkanker verhogen zijn:

Soorten longkanker Longkanker kent verschillende typen, dit wordt bepaald door het soort cellen waaruit de tumor is opgebouwd. De volgende kwaadaardige tumoren kunnen in de borstholte voorkomen: Soorten longkanker Longkanker kent verschillende typen, dit wordt bepaald door het soort cellen waaruit de tumor is opgebouwd. De volgende kwaadaardige tumoren kunnen in de borstholte voorkomen:

Longkanker in de vorm van het kleincellig longcarcinoom of het niet-kleincellig longcarcinoom;
Mesothelioom;
Zeldzame longtumoren;
Uitzaaiingen van een andere vorm van kanker (dan longkanker) naar de longen.

Kleincellig en niet-kleincellig longcarcinoom

Bij 20% van de patiënten met longkanker betreft het kleincellig longcarcinoom en bij 80% van de patiënten niet-kleincellig longcarcinoom. Deze indeling berust op de kenmerken van de cellen, maar zegt ook iets over de groeisnelheid van de tumor en de snelheid waarmee deze tumor zich uitzaait door het lichaam. Deze specifieke kenmerken hebben vanzelfsprekend ook gevolgen voor de gekozen behandeling en prognose.

Bij een kleincellig longcarcinoom kan het gaan om een variant of een combined small cell carcinoma. Bij een niet-kleincellig longcarcinoom zijn dit onder andere een plaveiselcarcinoom, een adenocarcinoom en een grootcellig longcarcinoom.

Mesothelioom

Een andere vorm van kanker in de borstholte is mesothelioom. Dit is een kwaadaardige vorm van kanker uitgaande van de vliezen van de borstkas en longen. Mesothelioom staat ook bekend onder de naam asbestkanker. Dit kan een epitheliaal zijn, een sarcomateus, een desmoplastisch of gemengd.

Zeldzame tumoren

Zeldzame tumoren zijn bijvoorbeeld een carcinoid, een mucoepidermoid carcinoma en een thymoom.

Uitzaaiingen

Naast de besproken kwaadaardige tumoren in de borstholte, kan er sprake zijn van uitzaaiingen naar een ander orgaan dan de longen; bijvoorbeeld darmkanker met uitzaaiingen naar de longen.

Stadiumindeling Onder het stadium verstaat men de mate waarin de ziekte zich in het lichaam heeft uitgebreid. Stadiumindeling is belangrijk voor een inschatting van de prognose en het bepalen van de behandeling. Bij longkanker onderscheidt men vier stadia. Het vaststellen van het stadium wordt bepaald door informatie uit de onderzoeken. Als alle uitslagen hiervan bekend zijn, kan het stadium van de ziekte definitief bepaald worden. Stadiumindeling Onder het stadium verstaat men de mate waarin de ziekte zich in het lichaam heeft uitgebreid. Stadiumindeling is belangrijk voor een inschatting van de prognose en het bepalen van de behandeling. Bij longkanker onderscheidt men vier stadia. Het vaststellen van het stadium wordt bepaald door informatie uit de onderzoeken. Als alle uitslagen hiervan bekend zijn, kan het stadium van de ziekte definitief bepaald worden.

De vier stadia van longkanker zijn:

Stadium I: de tumor is aanwezig in één gedeelte van de long;
Stadium II: de tumor is uitgezaaid naar de lymfeklieren of naar dichtbij gelegen weefsel zoals de borstwand;
Stadium III: de tumor is sterker uitgezaaid binnen de borstholte en naar de grote lymfevaten;
Stadium IV: er zijn uitzaaiingen van longkanker ergens anders in het lichaam, bijvoorbeeld in de lever of botten.

Artsen spreken bij stadium I en IIa (doorgroei beperkt tot één long) over een 'vroeg stadium'. Bij dit stadium is het misschien mogelijk de tumor en eventuele lymfklieren te verwijderen door middel van een operatie. Wanneer de ziekte zich in een verder gevorderd stadium bevindt, is dit meestal niet mogelijk.

Zie de afbeelding hieronder om een duidelijker beeld te krijgen van de verschillende stadia (I - IV) van longkanker.

TNM-classificatie

Hieronder vindt u uitgebreidere informatie over de stadiumindeling van longkanker.

De specialist stelt het stadium van de ziekte vast door onderzoek te doen naar:

de plaats en de grootte van de tumor;
de mate van doorgroei in het omringende weefsel;
de aanwezigheid van uitzaaiingen in de lymfeklieren en/of organen elders in het lichaam.

De klinisch patholoog bekijkt al deze kenmerken in het weefsel, welke na de operatie zijn verkregen. Deze stadiumindeling is belangrijk voor een inschatting van de prognose en het bepalen van de nabehandeling. Om een helder beeld te krijgen van een tumor en van het stadium van de kanker, gebruikt de klinisch patholoog het TNM-schema. De T staat voor de grootte van de tumor, de N voor de aanwezigheid van lymfeklieruitzaaiingen en de M geeft aan of er uitzaaiingen zijn en zo ja, waar deze zich bevinden.

Zie hieronder de TNM-classificatie van longkanker met links de naam en rechts de definitie.

T	Primaire tumor

TX	Primaire tumor kan niet worden gevonden, tumor bewezen door maligne cellen in sputum of bronchusspoelsoel maar niet zichtbaar op beeldvormend onderzoek of tijdens bronchoscopie.
T0	Geen primaire tumor.
T1	Tumor met maximale diameter ≤ 3 cm, omgeven door long of pleura visceralis, zonder bij bronchoscopie aanwijzingen voor doorgroei voorbij de lobaire bronchus (i.e., niet in de hoofdbronchus).
T1a	Tumor met maximale diameter ≤2 cm.
T1b	Tumor met maximale diameter > 2 cm maar ≤ 3 cm.
T2	Tumor met maximale diameter > 3 cm maar ≤ 7 cm of met de volgende kenmerken: ingroei hoofdbronchus ≤ 2 cm distal van de carina, ingroei in viscerale pleura of atelectase/obstructie pneumonie tot aan de hilus, maar niet van de gehele long.
T2a	Tumor met maximale diameter > 3 cm maar ≤ 5 cm.
T2b	Tumor met maximale diameter > 5 cm maar ≤ 7 cm.
T3	Tumor > 7 cm of met ingroei in de borstwand, middenrif, nervus phrenicus, mediastinale pleura of pariëtale pericard of met de volgende kenmerken: tumor in de hoofdbronchus < 2 cm distaal van de carina, atelectase/obstructie pneumonie van de gehele long of seperate tumor nodules in dezelfde kwab.
T4	Tumor van enige afmeting met ingroei in hart, grote bloedvaten, luchtpijp, nervus laryngeus recurrens, slokdarm, wervellichaam of carina. Of onderscheidt tumorknobbels in een aparte kwab aan dezelfde kant (=ipsilateraal).

N	Regionale lymfeklieren

N0	Geen regionale lymfeklier metastasen.
N1	Metastasen in ipsilaterale peribronchiale en/of perihilaire lymfeklieren en intrapulmonale klieren, inclusief indirecte groei.
N2	Metastasen in ispilaterale mediastinale en/of subcarinale lymfeklieren.
N3	Metastasen in contralaterale mediastinale, contralaterale hilaire, ipsilaterale of contralaterale scalenus of supraclaviculaire lymfeklieren.

M	Metastasen

M0	Geen metastasen op afstand.
M1a	Het onderscheiden van tumorknobbels in een contralaterale kwab; of tumor met pleurale knobbels of uitzaaiingen van het longvlies.
M1b	Metastasen op afstand.

Stadiumgroepen volgens TNM-classificatie

Zie hieronder de stadiumgroepen volgens TNM-classificatie die hiervoor beide zijn besproken.

T/M	Subgroep	N0	N1	N2	N3
T1	T1a	IA	IIA	IIIA	IIIB
	T1b	IA	IIA	IIIA	IIIB
T2	T2a	IB	IIA	IIIA	IIIB
	T2b	IIA	IIB	IIIA	IIIB
T3		IIB	IIIA	IIIA	IIIB
T4		IIIA	IIIA	IIIB	IIIB
M1	M1a	IV	IV	IV	IV
	M1b	IV	IV	IV	IV

Overlevingskansen a.h.v. stadiumgroepen

Zie hieronder hoe de mediane overleving en 5-jaars overleving is per stadium.

Stadium	Mediane overleving (maanden)	5-jaars overleving (%)
IA	59	73-85
IB	48	58-75
IIA	30	46-62
IIB	24	36-52
IIIA	14	24-32
IIIB	9	9-15
IV	4	13

Regionaal overleg Als alle onderzoeken gedaan zijn en het stadium bepaald is, worden de oncologiepatiënten besproken in het wekelijkse multidisciplinair overleg (MDO) via videoconferencing. Alle gegevens worden dan besproken door longartsen, radiologen, chirurgen, oncologieverpleegkundigen, bestralingsartsen en nucleair geneeskundige van verschillende ziekenhuizen. Hieruit vloeit het behandelplan voort. Regionaal overleg Als alle onderzoeken gedaan zijn en het stadium bepaald is, worden de oncologiepatiënten besproken in het wekelijkse multidisciplinair overleg (MDO) via videoconferencing. Alle gegevens worden dan besproken door longartsen, radiologen, chirurgen, oncologieverpleegkundigen, bestralingsartsen en nucleair geneeskundige van verschillende ziekenhuizen. Hieruit vloeit het behandelplan voort.

Het Maasstad Ziekenhuis werkt nauw samen met het Van Weel-Bethesda Ziekenhuis, het Spijkenisse Medisch Centrum, het Ikazia Ziekenhuis en Erasmus MC Kankerinstituut op het gebied van de zorg rondom longoncologie. De ziekenhuizen vormen gezamenlijk een cluster dat behandelprotocollen en diagnostiekstraten op elkaar afstemt, zodat hierin uniformiteit ontstaat. Dit leidt tot eenduidige en kwalitatief goede zorgverlening. De behandeling van bijvoorbeeld tumor A is daardoor in elk ziekenhuis gelijk. De samenwerking tussen de ziekenhuizen biedt ook de mogelijkheid om meer te participeren in landelijke en internationale onderzoeken.

Specialistische afdeling Het Maasstad Ziekenhuis loopt voorop in de ontwikkelingen op dit gebied. Specialistische afdeling Het Maasstad Ziekenhuis loopt voorop in de ontwikkelingen op dit gebied.

Nuttige links Mocht u over bepaalde onderwerpen meer willen weten, dan kunt u op onderstaande websites terecht voor meer informatie: Nuttige links Mocht u over bepaalde onderwerpen meer willen weten, dan kunt u op onderstaande websites terecht voor meer informatie:

Oncologisch centrum

Bij het Oncologisch Centrum zijn verschillende specialismen betrokken om patiënten met kanker te onderzoeken en te behandelen. Daarnaast werkt het Maasstad Ziekenhuis samen met ziekenhuizen in de regio om u de beste zorg te kunnen bieden.

Stichting Longkanker
Biedt persoonlijke steun, brengt lotgenoten met elkaar in contact en organiseert bijeenkomsten en behartigt de belangen voor longkankerpatiënten.

KWF
KWF Kankerbestrijding zet zich in op het gebied van wetenschappelijk onderzoek, voorlichting, patiënten ondersteuning en fondsenwerving.

Longkankerinformatiecentrum
Website met uitgebreide informatie over longkanker.

Kankerspoken
Website waarop informatie te vinden is voor en over kinderen die een vader of moeder hebben met kanker.

Erasmus MC Kankerinstituut
De volgende behandelingen worden niet aangeboden in het Maasstad Ziekenhuis. Hiervoor zullen we u verwijzen naar het Erasmus MC Kankerinstituut. Op onderstaande links kunt u terecht voor meer informatie over de bestraling van de longen en over de cyberknife.

Longgeneeskunde Alle aandoeningen & ziektebeelden van A tot Z