Fibromyalgie

De pijn is vaak brandend of zeurend. De klachten gaan meestal gepaard met vermoeidheid. Ook kunnen er diverse andere verschijnselen optreden zoals stijfheid, krachtverlies, slaapproblemen, hoofdpijn, darmklachten, stemmingswisselingen (somberheid) en concentratieverlies.

Mogelijk verloopt de verwerking van pijnprikkels bij mensen met fibromyalgie anders dan bij mensen zonder fibromyalgie. Het lichaam voelt dan bepaalde prikkels als pijn, terwijl deze normaal gesproken geen pijn doen.

In tegenstelling tot veel andere reumatische ziekten spelen ontstekingen geen rol bij fibromyalgie. Ook zullen de gewrichten niet beschadigen of vergroeien. De aandoening is (waarschijnlijk) niet erfelijk.

Echter worden er bij fibromyalgie bij onderzoek geen afwijkingen waargenomen aan de spieren en gewrichten. De diagnose wordt gesteld op grond van het klachtenpatroon en de bevindingen van het lichamelijk onderzoek. Bij het lichamelijk onderzoek wordt (onder andere) gekeken of er sprake is van tenderpoints. Mensen met fibromyalgie kunnen meerdere tenderpoints hebben op het lichaam. Deze plekken zijn pijnlijk als de arts daar met de vinger op duwt. Er bestaat geen test of bloedonderzoek om fibromyalgie vast te stellen. Indien nodig zal er door de reumatoloog aanvullend onderzoek worden verricht, maar dit is meestal alleen om andere reumatische aandoeningen uit te sluiten.

Reumatologen stellen de diagnose fibromyalgie als er sprake is van:

• Langer dan 3 maanden pijn
• Langer dan 3 maanden stijfheidsklachten
• Pijn en stijfheidsklachten op minstens 3 plaatsen in het lichaam
• Pijnklachten in het bovenlichaam, bekken, billen en/of benen
• Pijnklachten links en rechts in het lijf
• Pijnklachten op meer dan 11 van de 18 pijnpunten (tenderpoints)
• Als er geen andere verklaring is voor de pijnklachten

Behandeling kan de klachten echter wel verminderen. Het is van belang om te leren met de klachten om te gaan. Acceptatie is hierbij van groot belang. Bewegen zorgt ervoor dat de spieren sterk blijven en de stijfheid vermindert. Voor iedereen geldt dat er gezocht moet worden naar evenwicht tussen beweging en rust en ontspanning van lichaam en geest.

Medicijnen

Soms helpt het om pijnstillers te gebruiken zoals bijvoorbeeld paracetamol, tramadol of ontstekingsremmende pijnstillers (NSAIDs). Deze medicijnen kunnen de pijn een beetje verzachten, maar zijn meestal niet voldoende effectief. Amitryptiline is van oorsprong een middel tegen depressie, maar in lage dosis kan het ook worden voorgeschreven bij fibromyalgie. Dit medicijn beïnvloedt de pijnbeleving en het kan helpen om beter te slapen.

Overige behandelmethoden

Behalve pijnstillers kunnen andere behandelingen de klachten verminderen. Denk hierbij aan fysiotherapie (medische fitness), psychologische begeleiding (aanpakken van stressfactoren) of een multidisciplinaire behandeling in een revalidatiecentrum. De reumaverpleegkundige vertelt u graag meer over de mogelijkheden. Bewegen is goed omdat het de gewrichten soepel houdt en de spieren sterker maakt. Geschikte sporten voor mensen met fibromyalgie zijn onder andere wandelen, fietsen, zwemmen in verwarmd water, nordic walking of yoga. In het begin kan bewegen een toename van de klachten geven. Daarom is het verstandig sporten en bewegen langzaam op te bouwen. Een tijdelijke toename van klachten veroorzaakt geen beschadiging van de spieren of gewrichten.

Omdat er bij fibromyalgie geen sprake is van ontstoken gewrichten en de klachten de gewrichten niet beschadigen, is het niet nodig bij de reumatoloog onder controle te blijven.

Na het stellen van de diagnose wordt er vaak een afspraak gemaakt bij de reumaverpleegkundige voor verdere informatie en leefregels. Tevens kan zij adviezen verstrekken over de diverse behandelmethodes en handvatten geven hoe om te gaan met werk.

De huisarts kan de behandeling daarna verder begeleiden met voorlichting en adviezen over oefenprogramma’s. Ook kan de huisarts meedenken over slaapproblemen en mogelijke stressfactoren in het leven. De huisarts kan zorgen voor pijnstilling en zo nodig amitryptiline voorschrijven. Eventueel kan de huisarts doorverwijzen naar een fysiotherapeut, een psycholoog of revalidatie arts.