Darmkanker ontstaat niet van de ene op de andere dag, maar begint meestal als poliep. Dit is een bultje in de wand van de dikke darm. De meeste poliepen zijn goedaardig, er is dan geen sprake van kanker. Sommige poliepen kunnen uitgroeien tot darmkanker.

Poliepen zijn goed te herkennen en relatief makkelijk te behandelen. Ze kunnen worden verwijderd tijdens een inwendig kijkonderzoek (colonscopie). Deze poliepen kunnen zich dan niet meer ontwikkelen tot darmkanker. Op deze manier kan in bepaalde gevallen darmkanker worden voorkomen.

Darmkanker veroorzaakt meestal geen klachten in het beginstadium. Klachten treden vaak pas op als de ziekte gevorderd is. Ook hangen de klachten af van de plaats waar de darmkanker zich bevindt.

Klachten bij darmkanker kunnen onder andere zijn:

• Verandering in het ontlastingspatroon (zoals de regelmaat en soort ontlasting) die langer dan een aantal weken aanhoudt.
• Bloed in de ontlasting (soms met slijm).
• Loze aandrang (het gevoel naar het toilet te moeten, maar dit is niet het geval).
• Verstopping (de tumor kan de ontlasting deels tegenhouden).
• Bloedarmoede (door bloedverlies in de darm) met als gevolg vermoeidheid en/of duizeligheid).
• Gewichtsverlies zonder duidelijke oorzaak.
• Aanhoudende vage buikpijn, darmkrampen of een zwelling in de buik.

Mocht u één of meerdere van deze klachten hebben, raden we u aan om naar uw huisarts te gaan.

Om te bepalen in welk stadium de darmkanker zicht bevindt, zijn er meerdere aanvullende onderzoeken nodig. Met de resultaten hiervan kan de beste behandeling voor u gekozen worden.

Na de noodzakelijke onderzoeken, bloedonderzoek en colonoscopie, wordt er een vervolgafspraak met de behandelend specialist gemaakt. De volgende aanvullende onderzoeken kunnen dan worden uitgevoerd:

• Lichamelijk onderzoek.
• Pathologisch onderzoek.
• Echografie.
• CT-scan.
• MRI-onderzoek (Magnetic Resonance Imaging).

Kijkoperatie met de da Vinci Robot

Niet alle patiënten komen in aanmerking voor een kijkoperatie. Om te kunnen bepalen of een behandeling met de da Vinci robot mogelijk is, wordt gekeken naar:

• de grootte en plaats van de tumor;
• de doorgroei door de darmwand naar andere weefsels;
• de aanwezigheid van uitzaaiingen in lymfeklieren of andere organen;
• de leeftijd, voorgeschiedenis, conditie en eventuele bijkomende ziekten van de patiënt.

De arts bespreekt samen met u de behandeling welke behandeling voor u het beste is. 

Om te kunnen bepalen welke behandeling(en) de specialist u voorstelt, moet hij of zij weten uit welke soort kankercellen de tumor is ontstaan, hoe kwaadaardig deze zijn en wat het stadium van de ziekte is. Onder het stadium verstaat men de mate waarin de ziekte zich in het lichaam heeft uitgebreid.

De specialist stelt het stadium van de ziekte vast door onderzoek te doen naar:

• De plaats en de grootte van de tumor.
• De mate van doorgroei in het omringende weefsel.
• De aanwezigheid van uitzaaiingen in de lymfeklieren en/of organen elders in het lichaam.

Er zijn verschillende manieren om het stadium van darmkanker aan te duiden. Meestal wordt gesproken over stadium van 0 tot en met IV. Stadium 0 is het vroegste stadium en stadium IV is het meest gevorderd.

Deze stadiumindeling is belangrijk voor een inschatting van de prognose en het bepalen van de behandeling.

Bij het bepalen van het behandelplan is het belangrijk wat het doel van de behandeling is. Hierbij speelt het stadium van de ziekte een belangrijke rol. Op basis hiervan stelt uw oncoloog een behandelplan voor. Dit kan soms een combinatie van behandelingen zijn, bijvoorbeeld een operatie, bestralingen en/of chemotherapie. 

Operatie

De meest gebruikte behandeling bij darmkanker is een operatie, waarbij de tumor met alle lymfeklieren in de buurt worden verwijderd.

Meestal wordt de tumor volgens het ‘total mesorectal excision’ (TME) principe geopereerd. Hierbij wordt de darm met het omliggende vet- en klierweefsel verwijderd waarbij geprobeerd wordt de zenuwen in de buurt niet te beschadigen.

Voordelen da Vinci robot

Het gebruik van de da Vinci robot biedt een aantal voordelen voor u: 

• Een kleinere operatiewond.
• Minder pijn na de operatie.
• Sneller herstel.
• Kleinere littekens.
• Kleinere kans op wondproblemen en littekenbreuken.
• Minder kans op zenuwletsel in de buurt van de operatie, waardoor minder seksuele functiestoornissen en problemen met de blaasontlediging.

Soorten operaties

Het soort operatie hangt af van het stadium van de ziekte en de afstand van de tumor tot de anus.

De verschillende soorten operaties zijn:

• Recto-sigmoïd resectie
  Bij tumoren in het s-vormige laatste deel van de dikke darm voor de overgang naar de endeldarm (sigmoïd) wordt dit deel verwijderd. Hierbij wordt de dikke darm met de endeldarm verbonden. Bij deze operatie is de kans op een eindstandig stoma van de dikke darm wat groter dan bij andere operaties aan de dikke darm.
• Low anterior resectie
  Als de tumor in de endeldarm zich ver genoeg van de anus bevindt, kan er een aansluiting gemaakt worden van dikke darm of sigmoïd op het korte stukje endeldarm wat dan overblijft (‘low anterior resectie’). Vaak wordt tijdelijk een ontlastend dunne darmstoma aangelegd. Dit stoma kan, nadat de verbinding van dikke darm aan de endeldarm of anus genezen is, weer worden verwijderd door het met een operatie terug te plaatsen.
• Rectumamputatie
  Als de tumor in het onderste deel van de endeldarm bevindt, vlakbij de anus, dan is het ook nodig om de anus te verwijderen (rectumamputatie). Er wordt een blijvend stoma van de dikke darm aangelegd op de linker onderbuik omdat de natuurlijke uitgang (de anus) is verwijderd.

Voorbehandeling

Als de operatie is ingepland krijgt u informatie over de opname, de operatie, de verdoving (anesthesie) en een aantal vragenlijsten om in te vullen. 

Bij de preoperatieve screening heeft u eerst een afspraak met een medewerker van deze polikliniek die met u de ingevulde vragenlijsten doorneemt, de lengte meet, het gewicht bepaalt, de bloeddruk en de hartfrequentie meet. Aansluitend volgt een gesprek met de anesthesioloog die met u de verdoving en intensieve zorg rondom de operatie bespreekt.

Tijdens de afspraken op de poliklinieken Chirurgie en Anesthesiologie wordt u zo goed mogelijk voorbereid op de operatie. 

Snel behandeltraject

Het Maasstad Ziekenhuis vindt het belangrijk om patiënten snel te behandelen. Doordat het Maasstad Ziekenhuis meerdere da Vinci robots heeft, kunt u meestal binnen 2 weken na verwijzing bij de specialist terecht. En afhankelijk van het voorbehandelingstraject binnen 3-6 weken geopereerd worden.

U wordt opgenomen op de afdeling Chirurgie van het Maasstad Ziekenhuis. Afhankelijk van de uitgevoerde operatie blijft u hier 6-10 dagen.

Als u bestraald moet worden vind dit plaats in een ander ziekenhuis. In ons ziekenhuis worden geen bestralingen gedaan.

Als u chemotherapie moet krijgen, wordt dit gegeven op de afdeling  Dagbehandeling Oncologie van ons ziekenhuis.

Na alle behandelingen bepaalt uw chirurg of oncoloog hoe vaak u terug moet komen voor controles. Deze bestaan vaak uit lichamelijk onderzoek, bloedonderzoek en beeldvorming. 

Naast de verschillende zorgverleners die in het ziekenhuis zorg bieden, zijn er ook organisaties buiten het ziekenhuis die zorg en ondersteuning bieden aan mensen met kanker:

• Thuiszorg.
• Mantelzorg.
• Extramurale instellingen voor psychosociale hulpverlening
  Nederlandse Federatie van Kankerpatiëntenorganisaties (NFK)
• Stichting Allochtonen en kanker
• Zorghotel

Het Maasstad Ziekenhuis wil u daarin graag begeleiden.

Voor meer informatie over de behandeling van darmkanker verwijzen wij u ook naar het boek Darmkanker: het boek voor patiënt, familie en professional.

Het Maasstad Ziekenhuis vindt het belangrijk dat u zo fit mogelijk uw darmoperatie in gaat en zo snel mogelijk weer fit wordt na uw operatie. Zo blijft uw conditie zo goed mogelijk en herstelt u sneller na uw operatie. U wordt hierin begeleidt en u leert wat u zelf kunt doen.

Door het volgen van onderstaande programma’s kunt u mogelijk eerder naar huis na uw operatie.

Programma Fit voor uw operatie

Het kan zijn dat u een programma gaat volgen dat met een moeilijk woord ‘prehabilitatie’ heet. Door dit programma te volgen, zorgt u ervoor dat u zo fit mogelijk bent voordat u geopereerd wordt. Door fit uw operatie in te gaan, herstelt u sneller na de operatie.

In het programma werkt u aan uw fitheid door:

• voldoende te bewegen;
• gezond te eten
• te werken aan een goede mentale gezondheid;
• als u rookt, hiermee te stoppen.

Als u meer spierkracht en een betere conditie heeft, gaat u fitter de operatie in. Om uw spieren op te bouwen, zijn beweging en goede voeding in samenhang belangrijk. In het programma wordt u hierin goed begeleid.

Versneld herstel programma

In het versneld herstel ERAS-programma (Enhanced Recovery After Surgery-programma) werken patiënten en een behandelteam toe naar een snel herstel van de patiënt. Om dat te bereiken worden verschillende onderdelen van de zorg rondom en tijdens de operatie verbeterd. Deze worden volgens duidelijke regels toegepast. Belangrijk hierin is:

• voorlichting;
• een goed afgestemde pijnbehandeling en voedingsbeleid rondom de operatie;
• dagelijks bewegen.

In het Maasstad Ziekenhuis is een ‘Zorgpad Colorectaal carcinoom’ ontwikkeld. Dat houdt in dat de stappen in het diagnose- en behandeltraject goed op elkaar zijn afgestemd en dat duidelijke taakafspraken binnen het ziekenhuis zijn gemaakt.

Voordelen van het zorgpad

• De patiënt weet vooraf wat er staat te gebeuren.
• De patiënt hoeft niet onnodig te wachten voor de eerste afspraak.
• De tussentijdse wachttijden zijn beperkt.
• De verpleegkundig specialist is een vast aanspreekpunt voor de patiënt.
• Tijdens het behandeltraject is er veel aandacht voor psychosociale begeleiding.

Het doel is een patiëntgericht programma op een goede manier te plannen en een kwalitatieve en efficiënte zorgverlening te verzekeren.